PHUBA LAAKNA MULKIMHUAI ~ VII
Recap : *Himahle midang in muthei lou uh a hi diam ah, midang toh kituak kha didan a a-om chiang unle kuaman etle en kei ua, hou le a houpih ngei kei uh, a paipelh khit chiang bang un ka paneu in anunglam khawng ua angiim a, a lei khawng a khaat khum zualzual zel hi. Ken le kana lau thei mahmah mai hi." Hiaitu Samuel in apa kiang a agen tak in St sung a dawi luut ahi chih a thei a, atapa le amahkia a taisan hoihlou ahi chih thei in a nupa un ahong ki-om khelkhel ta uhi.*
Nnasem dia akuan chiang unle a nupa ua kuan nawn lou in khat in a tapa uh ave'ng ua, aki-inn om khel zel mai uhi. Huchia piching in inn angak gige chiang un St le gamtang ngam lou in a hong keniam hiaihiai a, Samuel in apa kiang a athil tuah a gen apat kar khat nung in St le si chih thu ahong kithei ngal hi. A si toh kitawn in a taksa ahong namse (uih) ngal a, innsung a kuamah om theih louh khop in a uih hi. St pe'n sawt pek a si in amah sung a dawi om in mihing dandan a omsak hippen in aki-ge'n. Asihni mahmah in akivuui liam a, ama teng a bangmah thawm nei ngeilou hinapi, akivuui liamni apat in thawm ahong kipan nawn ngal hi.
Gen neuhneuh a hong tam nawn panta, St damlai a pute'k bangmai mel pua a kholak leh dainawl khawng a nupi singpua khawng in a musek ua, nitak khua amial naak leh kholak a mi kivei maimai muh di le a-om nawn mang kei. Huaikia hilou in sun vaak mahmah inle gamlak, dainawl hoh di paching toupi mahnikia hoh ngam a om nawn mang kei uhi. Ka lawmhoih mahmah thumte'n a damlai hun ua kuamah poi khoih/gen ngei lou uh hia, bangziak a asihnung ua hichi khop a mipi hon mangbangsak uh ahi dia aw,,,, chiin ka kingaiihtuah sek hi.
Hun hong paizel a, kholak, dainawl kia deihkhop lou in innsung a luut khong ahon thangsak panta uh. Nungak tangval mahnikia lumte kiang ah akilaak deuh ua, a gamtatdan uh mi nih (2) kithutuak a ahih uh abang pe'n. Aziakbel inn-nuai lam khawng leh innkong khawng ah thawm lamdang taktak hong om a, huai thawm ahong omlai ngei in room a nungak mahni kia lumte ahong kikoukhe zel uhi. Bangmah muhtheih lah omlou, mi kikouna lam a et chiang un tukverh kihongsa khong kaan muhdi a-om ngei kei.
Zingkhua ahong vak chiangin lah numei niik, bra, leh a biik takin pasal underpan mang chihthu mah zaak masak ahi zel, kua hih ahia chih bel kuamah hilh ngailou in sia-le-pha thei pha chiang adiin chu theihsiam sa ahi. Nitak a van mangte ahihleh lamdang takin dainawl singbul zaang khong ah, secondhand bazar bangmai in a lawmpi'n a kimu kiik zel hi. Himahleh avan muh kiikte uh lungsim nuam tak a ak zaw haksa kisa chiat ahi ngei dia, kuaman huai vante a ak lam uh akithei nawn kei hi.
Muanpu thawm bel zaak louhna a sawt-ta, phuba lakhin a kingai, alung kimta ahi maithei. A innkuante'n le bangmah gen anei nawn kei uh. Huchihlaiin St te inn leh Nenemte in bel a lang nak deuhdeuh ahi dia aw chihtheih khop in gen-le-sak a bei thei kei. Tangval hon giakkhawmte lah kuamah giakngam om nawn lou a kihih man in Nenemte inn pe'n luah ngam nawn lou in, a nu lah pa'n inn dang aluah ua, mundang ah a kisuansan uhi.
Nenem sungte kisuankhe mahle uh huai inn luahlouh a om pe'n ah thawm a dai tuan kei. Zan hun kia hilou, sun hun nangawn in luahtu om bangmai in a sung ah thawm a-om zou gige. A khen chiangin kipak a nui ging khawng, akhenchiang in khasiat mel tak a kap vungvung thawm khong zaak di a-om gige hi. Inn apawtsan na uh kha nih (2) painung nangawn in huai inn ah thawm a daithei kei a, lamdang mahmah khat ahihleh a luahlai ua a siangthou bangbang in a siangthou zou gige mawk hi.
Hunte hongliam zel a, khosung mipi'nle ngeinaseh gawp hia akihih, ahih kei leh laang peih nawn lou zaw,,,,? Kuaman a kigen peih nawn kei a, nidang a pasal toupi gam kuankhe ngamlou tamtakte bangle bangmah lauh neilou hi-awm takin mahni nna kuul leh poimoh sem diin a hong kuankhe nawn sauhsauh panta uh. Thudik ka puangkhiak louh ziak a hichi khop a thil mulkimhuai a hong tung pe'n theihsiam hak ka sa kiik zozen, a thil hihkhial tute kia'n thuak uh hile bel khawk ka sa lawmlawm kei. Bangmah poi khoih/gen lou, naupang leh numei tanpha lau leh mangbang tak a a-om na uh kei ziak ahi chih ka kithei a, kisiamtan haksa ka sa mahmah mai. Himahleh tu'n chu a thawm a daai deuhta. Keile lungsim zangkhai deuhin ka omthei ta hi.
Kum le beidi a hita, phalbi khovot in ahon nuai panta a, Nenemte inn a thawm om chihlouh ngal thawm dang gen diing le a-om nawn kei. Lungmuangtak in aki-om thei ta. Huchia lungmuangtak a keile ka omlai in nitak khat ka omdan ka theisiam kei, banghiam khat honsia om hiin ka thei a, ka tut chia lah nuam lou, ka lup chia lah nuam tuan lou, ka omdan peuh ka ning kitel ahih man in a tawp in damdawi tang thum (3) ne in ka lum suk mawk hi.
Ka damdawi nek in hon zou ahi ngei dia sawtlou nung in ka ihmu pah a, zinglam dak khat (1) hiin ka thei, ka lupna kiang a mi kihoupih ging susu ka za a, tukverh leh ventilation apat kha vaak hon tatlut ziakin ka room sung akimu thei liikliak hi. Ka room sung vak phiphelh ahih man in ka lupna kiang a mi kihoupihte kua hihiam chih theih sawm in ka en a, hichimai in kuamah muh ka nei kei. Himahleh mi kihou ging pe'n adaai nai tuan kei.
Khavak in hon tatna deihbang a vaak zoulou hinteh chiin linght ka me'k vak a, himahleh bangmah muhdi a-om tuankei, ka room sung ah mihing sisan gim thang he'm-huam ahong nam a, huai gimsia sa in ka naak bang ka hum hial hi. Gimsia le dai taanteh chia ka naak humna ka lak-khiak leh thil muat uih gim a hong nam nawn a, ka lupna nuai khawng ah ka zohngeu(cat) uh ne'k baang zusa si khawng om hiinteh chia ka lupna nuai khawng ka et chiang inlah bangmah ka mu si kei.
Awl in thil uih gim le ahong daai hiai-hiai a, keile light off tuanlou in ka lupna ah ka lum nawn hi. Ihmut ka sawm chiangin ka harh deuhdeuh a, zinglam dak nih (2) gingdi hipan, thohna dia lah baih lawlai ahih man in lupna tung ah hak kelkul kawmin ka lum hi. Huchia ihmu thei lou a ka lup lai in ka khekhuantaw lam a tukverh parda huih mut hilehkilawmin ahong kipei leplep a, mit khaplou hial a ka etlai in anawl lam ah awlawl in ahong kikhiin phei hi. En lou di chimahleng ka enlou thei kei. Lauhna'n ka pumdim. Lau kawm pipi'n ka en den hi.
Phalbi khovot lai himahleh ka kho-ul in ahon bual a, khua lum kasakluat ziak in kaantha le silhthei lou khopin ka om hi. Huchihlai in ka room tuhverh para anawl lam a hong kikhiin tawm vek ahih manin khavak in atatvak, pawlam chiangtak in ka muthei hi. Ka thoukhia a parda anawl a kikhin tawm vek pe'n ka zaak hoih khit in ka lum kiik nawn hi. Sawtle ka lum man kei, ama a akikhiin bangmah in parda ahong kikhiin tawm nawn a, ka innkhang huan ua kolsingkung a liing in ahong kisoih liing nawn hi.
Ka lupna apat chiangtak a kimuthei ahih ziak in mitkhaplou hial in ka en a, singkung kisoih liing ahong dai a, sawtlou nungin ka room tukverh limlang apat in mikhat in bungbu (alehzawng) zawng in ana en kelkul mawk hi. Ka lauh luat ziakin ka kikou khe man phial, himahleh ka mitvai ahih khaak leh chiin ka kingaihtuah thak a, hoihtak a ka et leh St adamlai a amel mulkimhuaitak mai, putek maivun tawn nin-nen kawm a ana en ahi chih ka thei. Hon et kia deihkhop louin a lei khawng ahon khaat khum a, akhen chiangin ahon kibawlsiat khum zel zomah hi. Taang ngam nawnlou ka hihman in tukverh lam en in ka lum den a. Huchihlai in tukverh ahong kihong in, St lu vuak tukverh teng luahdim in ahong daak leiloi mai hi. Chiangtakin ka mu a, himahleh ka taksa ataangthei si kei.
Kikou diin ka aw a suak zou nawn kei a, ka taksa lah taangthei nawn lou. Ka harh suah a, ka et leh ka Nu'n ka tal ah puan kawt in ana mek chih ka thei. Ka Nu'n "Bangthu bangla om ahia chih ka thei kei. Nidang a na thoh hun a na hong thoh louh ziakin ka lungsim anuam kei a, phawng sawm a na room ka hong luut leh tuanglai ah nana lumlai kong mu a, na taksa tengteng votvek ahihmanin kintakin na pa ka sam a, na pa'n ahong et leh thil omdan theisiam in lupna ah ahon sial tou a, khua na hon phawk nadia hichia puankawt a na tal hon dep ka hi," chiin ahon gen hi.
Ka tung a thiltung chiangtak in ka thei. Ka omdan, ka thilmuhte bangmah gen kei mahleng ka sungte'n le ahon theihsiampih mahmah mai ua, dot le ahon dong sese kei uhi. Sun nileng in bangmah sem ngaplouin, inn ah ka kibukhum a, ka sungte'n le hon ngaihtuah deuh uh ahi ngeidia, a ven in ahon veng thoh mai uh. Lau lua hikei mahleng ka sisan paisual deuh ahi ngei dia, thawmging ka zaak chiang bang in ka kiguih zotzot zel hi.
Huaizan a lu vuakin ahong sukbuai nung a dai vengveng a, hapta khat bang paita ahih manin keile ka lauhna pe'n ahong bei deuhta hi'n ka thei. Himahleh lamdangtakin hiai thu mite zaak a gendia ka kisak chiangin lauhna in ka dim a, ka kiang a gen loudia hon ngen hilehkilawm in ahong om zel hi. Ka lungsimle veng zou nawn chiahlou ahi dia aw,,,,, chiin kei leh kei bang ka kimuangmoh a, lah ka diklouhna pe'n mite kiang a genkhe diin bangpen genkhiak di ahia chih ka theisiam si kei.
Recap : * Kum bei kuan ahita, kuaman genpeih nawn kei mahle uh thawm lamdang zaak di bel mite' omdan leh khohei dan apatin haihvual ahi kei.Muanpute inn bel laang chia gen zuui a-om nawn kei. Huchihlai in St te inn toh Nenemte inn (a sungte luah ngam nawn louhna pe'n) ah muhdi leh thawm zaak a-om gige, huaikia hilouin, a inn uh kha 6 lam mihing luah louh, luah louh kia gen louh kuaman gate sungle phak di et a le a-et nawn louh uh hinapi, lamdangtak in luahtu om bangmai in a pawlam tanpha a siang vivel gige mawk hi. Nenem pa' gendan in houh, "A sung khatvei mawngmawng en di chiin ka luut a, ka luut toh kiton in lauhna in ahon tuam ngal, himahleh suntanglai ahih toh sawt lou chu ka vakkual teitei a, hichitan kana luah louh uh himahleh ka luahlai sang mah un a siangthou zaw hiin ka thei,,," chiin ahon gen hi.
Sutzop di..........
Nnasem dia akuan chiang unle a nupa ua kuan nawn lou in khat in a tapa uh ave'ng ua, aki-inn om khel zel mai uhi. Huchia piching in inn angak gige chiang un St le gamtang ngam lou in a hong keniam hiaihiai a, Samuel in apa kiang a athil tuah a gen apat kar khat nung in St le si chih thu ahong kithei ngal hi. A si toh kitawn in a taksa ahong namse (uih) ngal a, innsung a kuamah om theih louh khop in a uih hi. St pe'n sawt pek a si in amah sung a dawi om in mihing dandan a omsak hippen in aki-ge'n. Asihni mahmah in akivuui liam a, ama teng a bangmah thawm nei ngeilou hinapi, akivuui liamni apat in thawm ahong kipan nawn ngal hi.
Gen neuhneuh a hong tam nawn panta, St damlai a pute'k bangmai mel pua a kholak leh dainawl khawng a nupi singpua khawng in a musek ua, nitak khua amial naak leh kholak a mi kivei maimai muh di le a-om nawn mang kei. Huaikia hilou in sun vaak mahmah inle gamlak, dainawl hoh di paching toupi mahnikia hoh ngam a om nawn mang kei uhi. Ka lawmhoih mahmah thumte'n a damlai hun ua kuamah poi khoih/gen ngei lou uh hia, bangziak a asihnung ua hichi khop a mipi hon mangbangsak uh ahi dia aw,,,, chiin ka kingaiihtuah sek hi.
Hun hong paizel a, kholak, dainawl kia deihkhop lou in innsung a luut khong ahon thangsak panta uh. Nungak tangval mahnikia lumte kiang ah akilaak deuh ua, a gamtatdan uh mi nih (2) kithutuak a ahih uh abang pe'n. Aziakbel inn-nuai lam khawng leh innkong khawng ah thawm lamdang taktak hong om a, huai thawm ahong omlai ngei in room a nungak mahni kia lumte ahong kikoukhe zel uhi. Bangmah muhtheih lah omlou, mi kikouna lam a et chiang un tukverh kihongsa khong kaan muhdi a-om ngei kei.
Zingkhua ahong vak chiangin lah numei niik, bra, leh a biik takin pasal underpan mang chihthu mah zaak masak ahi zel, kua hih ahia chih bel kuamah hilh ngailou in sia-le-pha thei pha chiang adiin chu theihsiam sa ahi. Nitak a van mangte ahihleh lamdang takin dainawl singbul zaang khong ah, secondhand bazar bangmai in a lawmpi'n a kimu kiik zel hi. Himahleh avan muh kiikte uh lungsim nuam tak a ak zaw haksa kisa chiat ahi ngei dia, kuaman huai vante a ak lam uh akithei nawn kei hi.
Muanpu thawm bel zaak louhna a sawt-ta, phuba lakhin a kingai, alung kimta ahi maithei. A innkuante'n le bangmah gen anei nawn kei uh. Huchihlaiin St te inn leh Nenemte in bel a lang nak deuhdeuh ahi dia aw chihtheih khop in gen-le-sak a bei thei kei. Tangval hon giakkhawmte lah kuamah giakngam om nawn lou a kihih man in Nenemte inn pe'n luah ngam nawn lou in, a nu lah pa'n inn dang aluah ua, mundang ah a kisuansan uhi.
Nenem sungte kisuankhe mahle uh huai inn luahlouh a om pe'n ah thawm a dai tuan kei. Zan hun kia hilou, sun hun nangawn in luahtu om bangmai in a sung ah thawm a-om zou gige. A khen chiangin kipak a nui ging khawng, akhenchiang in khasiat mel tak a kap vungvung thawm khong zaak di a-om gige hi. Inn apawtsan na uh kha nih (2) painung nangawn in huai inn ah thawm a daithei kei a, lamdang mahmah khat ahihleh a luahlai ua a siangthou bangbang in a siangthou zou gige mawk hi.
Hunte hongliam zel a, khosung mipi'nle ngeinaseh gawp hia akihih, ahih kei leh laang peih nawn lou zaw,,,,? Kuaman a kigen peih nawn kei a, nidang a pasal toupi gam kuankhe ngamlou tamtakte bangle bangmah lauh neilou hi-awm takin mahni nna kuul leh poimoh sem diin a hong kuankhe nawn sauhsauh panta uh. Thudik ka puangkhiak louh ziak a hichi khop a thil mulkimhuai a hong tung pe'n theihsiam hak ka sa kiik zozen, a thil hihkhial tute kia'n thuak uh hile bel khawk ka sa lawmlawm kei. Bangmah poi khoih/gen lou, naupang leh numei tanpha lau leh mangbang tak a a-om na uh kei ziak ahi chih ka kithei a, kisiamtan haksa ka sa mahmah mai. Himahleh tu'n chu a thawm a daai deuhta. Keile lungsim zangkhai deuhin ka omthei ta hi.
Kum le beidi a hita, phalbi khovot in ahon nuai panta a, Nenemte inn a thawm om chihlouh ngal thawm dang gen diing le a-om nawn kei. Lungmuangtak in aki-om thei ta. Huchia lungmuangtak a keile ka omlai in nitak khat ka omdan ka theisiam kei, banghiam khat honsia om hiin ka thei a, ka tut chia lah nuam lou, ka lup chia lah nuam tuan lou, ka omdan peuh ka ning kitel ahih man in a tawp in damdawi tang thum (3) ne in ka lum suk mawk hi.
Ka damdawi nek in hon zou ahi ngei dia sawtlou nung in ka ihmu pah a, zinglam dak khat (1) hiin ka thei, ka lupna kiang a mi kihoupih ging susu ka za a, tukverh leh ventilation apat kha vaak hon tatlut ziakin ka room sung akimu thei liikliak hi. Ka room sung vak phiphelh ahih man in ka lupna kiang a mi kihoupihte kua hihiam chih theih sawm in ka en a, hichimai in kuamah muh ka nei kei. Himahleh mi kihou ging pe'n adaai nai tuan kei.
Khavak in hon tatna deihbang a vaak zoulou hinteh chiin linght ka me'k vak a, himahleh bangmah muhdi a-om tuankei, ka room sung ah mihing sisan gim thang he'm-huam ahong nam a, huai gimsia sa in ka naak bang ka hum hial hi. Gimsia le dai taanteh chia ka naak humna ka lak-khiak leh thil muat uih gim a hong nam nawn a, ka lupna nuai khawng ah ka zohngeu(cat) uh ne'k baang zusa si khawng om hiinteh chia ka lupna nuai khawng ka et chiang inlah bangmah ka mu si kei.
Awl in thil uih gim le ahong daai hiai-hiai a, keile light off tuanlou in ka lupna ah ka lum nawn hi. Ihmut ka sawm chiangin ka harh deuhdeuh a, zinglam dak nih (2) gingdi hipan, thohna dia lah baih lawlai ahih man in lupna tung ah hak kelkul kawmin ka lum hi. Huchia ihmu thei lou a ka lup lai in ka khekhuantaw lam a tukverh parda huih mut hilehkilawmin ahong kipei leplep a, mit khaplou hial a ka etlai in anawl lam ah awlawl in ahong kikhiin phei hi. En lou di chimahleng ka enlou thei kei. Lauhna'n ka pumdim. Lau kawm pipi'n ka en den hi.
Phalbi khovot lai himahleh ka kho-ul in ahon bual a, khua lum kasakluat ziak in kaantha le silhthei lou khopin ka om hi. Huchihlai in ka room tuhverh para anawl lam a hong kikhiin tawm vek ahih manin khavak in atatvak, pawlam chiangtak in ka muthei hi. Ka thoukhia a parda anawl a kikhin tawm vek pe'n ka zaak hoih khit in ka lum kiik nawn hi. Sawtle ka lum man kei, ama a akikhiin bangmah in parda ahong kikhiin tawm nawn a, ka innkhang huan ua kolsingkung a liing in ahong kisoih liing nawn hi.
Ka lupna apat chiangtak a kimuthei ahih ziak in mitkhaplou hial in ka en a, singkung kisoih liing ahong dai a, sawtlou nungin ka room tukverh limlang apat in mikhat in bungbu (alehzawng) zawng in ana en kelkul mawk hi. Ka lauh luat ziakin ka kikou khe man phial, himahleh ka mitvai ahih khaak leh chiin ka kingaihtuah thak a, hoihtak a ka et leh St adamlai a amel mulkimhuaitak mai, putek maivun tawn nin-nen kawm a ana en ahi chih ka thei. Hon et kia deihkhop louin a lei khawng ahon khaat khum a, akhen chiangin ahon kibawlsiat khum zel zomah hi. Taang ngam nawnlou ka hihman in tukverh lam en in ka lum den a. Huchihlai in tukverh ahong kihong in, St lu vuak tukverh teng luahdim in ahong daak leiloi mai hi. Chiangtakin ka mu a, himahleh ka taksa ataangthei si kei.
Kikou diin ka aw a suak zou nawn kei a, ka taksa lah taangthei nawn lou. Ka harh suah a, ka et leh ka Nu'n ka tal ah puan kawt in ana mek chih ka thei. Ka Nu'n "Bangthu bangla om ahia chih ka thei kei. Nidang a na thoh hun a na hong thoh louh ziakin ka lungsim anuam kei a, phawng sawm a na room ka hong luut leh tuanglai ah nana lumlai kong mu a, na taksa tengteng votvek ahihmanin kintakin na pa ka sam a, na pa'n ahong et leh thil omdan theisiam in lupna ah ahon sial tou a, khua na hon phawk nadia hichia puankawt a na tal hon dep ka hi," chiin ahon gen hi.
Ka tung a thiltung chiangtak in ka thei. Ka omdan, ka thilmuhte bangmah gen kei mahleng ka sungte'n le ahon theihsiampih mahmah mai ua, dot le ahon dong sese kei uhi. Sun nileng in bangmah sem ngaplouin, inn ah ka kibukhum a, ka sungte'n le hon ngaihtuah deuh uh ahi ngeidia, a ven in ahon veng thoh mai uh. Lau lua hikei mahleng ka sisan paisual deuh ahi ngei dia, thawmging ka zaak chiang bang in ka kiguih zotzot zel hi.
Huaizan a lu vuakin ahong sukbuai nung a dai vengveng a, hapta khat bang paita ahih manin keile ka lauhna pe'n ahong bei deuhta hi'n ka thei. Himahleh lamdangtakin hiai thu mite zaak a gendia ka kisak chiangin lauhna in ka dim a, ka kiang a gen loudia hon ngen hilehkilawm in ahong om zel hi. Ka lungsimle veng zou nawn chiahlou ahi dia aw,,,,, chiin kei leh kei bang ka kimuangmoh a, lah ka diklouhna pe'n mite kiang a genkhe diin bangpen genkhiak di ahia chih ka theisiam si kei.
Recap : * Kum bei kuan ahita, kuaman genpeih nawn kei mahle uh thawm lamdang zaak di bel mite' omdan leh khohei dan apatin haihvual ahi kei.Muanpute inn bel laang chia gen zuui a-om nawn kei. Huchihlai in St te inn toh Nenemte inn (a sungte luah ngam nawn louhna pe'n) ah muhdi leh thawm zaak a-om gige, huaikia hilouin, a inn uh kha 6 lam mihing luah louh, luah louh kia gen louh kuaman gate sungle phak di et a le a-et nawn louh uh hinapi, lamdangtak in luahtu om bangmai in a pawlam tanpha a siang vivel gige mawk hi. Nenem pa' gendan in houh, "A sung khatvei mawngmawng en di chiin ka luut a, ka luut toh kiton in lauhna in ahon tuam ngal, himahleh suntanglai ahih toh sawt lou chu ka vakkual teitei a, hichitan kana luah louh uh himahleh ka luahlai sang mah un a siangthou zaw hiin ka thei,,," chiin ahon gen hi.
Sutzop di..........